ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΜΑΣΤΟΥ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΑΣΤΕΚΤΟΜΗ

Κάθε γυναίκα που βιώνει την τραυματική εμπειρία της μαστεκτομής, είναι μια γυναίκα που παλεύει με δύο εχθρούς, από τη μία με τον καρκίνο του μαστού και την απειλή της ίδιας της ζωής, και από την άλλη με την απώλεια της θηλυκότητας και της αυτοπεποίθησης της.

Για όλες αυτές τις γυναίκες που αντιμετώπισαν επιτυχώς τον καρκίνο του μαστού, η αποκατάσταση του μαστού, που μπορεί να προσφέρει η Πλαστική Χειρουργική , είναι η ευκαιρία να ανακτήσουν την χαμένη τους ψυχολογία, να νιώσουν καλά με το σώμα τους, να τονώσουν την σεξουαλικότητα και την κοινωνικότητά τους. Οι περισσότερες γυναίκες αναφέρουν ότι τελικά η αποκατάσταση τους βοήθησε να αφήσουν πίσω την οδυνηρή εμπειρία και να προχωρήσουν ξανά στη ζωή τους.

Στόχος της Πλαστικής Χειρουργικής είναι η αποκατάσταση του όγκου και του σχήματος του μαστού και σε δεύτερο χρόνο η ανάπλαση της θηλής και της θηλαίας άλω, στις περιπτώσεις που έχουν αφαιρεθεί κατά τη μαστεκτομή. Συμπληρωματικά περιλαμβάνονται και οι παρεμβάσεις στον υγιή μαστό (συνήθως ανόρθωση ή μειωτική μαστού) για τη συμμετρικοποίηση των δύο μαστών. Οι επιλογές που υπάρχουν, μόνες τους ή και συνδυαστικά είναι :

Α. η αποκατάσταση με τη χρήση ενθεμάτων σιλικόνης και διατατήρων δέρματος(tissue expanders),

Β. αποκατάσταση με τη χρήση τοπικών ή ελεύθερων κρημνών, με αυτόλογους δηλαδή ιστούς από γειτονικές περιοχές της ίδιας της ασθενούς,

Γ. η αυτόλογη μεταφορά λίπους, συνήθως συνδυαστικά με τις προηγούμενες, για διόρθωση του τελικού αποτελέσματος, και σε επιλεγμένες περιπτώσεις ως πρώτη επιλογή.

Αποκατάσταση με τη χρήση ενθεμάτων σιλικόνης

Η μέθοδος αυτή είναι η ευρύτερα χρησιμοποιούμενη, λόγω της μικρής νοσηρότητας που έχει και του μικρού χρόνου αποθεραπείας. Μπορεί γίνει σε ένα στάδιο, όταν μετά τη ματεκτομή υπάρχει αρκετή ποσότητα δέρματος που να προσφέρει ικανοποιητική κάλυψη του ενθέματος. Συνήθως όμως απαιτείται η διενέργεια δύο διαδοχικών επεμβάσεων, αρχικά τοποθετείται ένας διατατήρας, ο οποίος δημιουργεί σταδιακά τον χώρο για την τοποθέτηση του ενθέματος σε δεύτερο χρόνο. Μετά την τοποθέτηση του διατατήρα, αυτός σταδιακά γεμίζει με μικρή ποσότητα φυσιολογικού ορού από μια βαλβίδα κάτω από το δέρμα. Η διαδικασία αυτή ολοκληρώνεται σε περίπου 4-6 μήνες. Μετά ακολουθεί το δεύτερο-λιγότερο επεμβατικό- στάδιο της επέμβασης, κατά την οποία αφαιρείται ο διατατήρας και στη θέση του τοποθετείται το, μόνιμο πλέον, ανατομικό ένθεμα.

Ως επιλογή με τις λιγότερες επιπλοκές και την γρήγορη ανάρρωση, προτιμάται από τις γυναίκες οι οποίες έχοντας ήδη ταλαιπωρηθεί από χειρουργεία, θεραπείες και νοσηλείες θέλουν να επανέλθουν όσο πιο ήπια γίνεται. Μεγαλύτερο μειονέκτημα της μεθόδου είναι η διαδικασία δύο επεμβάσεων, καθώς και ότι δεν ενδείκνυται σε περιπτώσεις ερεθισμένου λόγω ακτινοβολίας δέρματος.

Αποκατάσταση με τη χρήση αυτόλογων ιστών

Σε αυτή τη μέθοδο αποκατάστασης χρησιμοποιείται ιστός ( δέρμα και υποδόριο λίπος, ή και σε αρκετές περιπτώσεις και τμήμα μυός) από άλλες περιοχές του σώματος της ασθενούς και όχι ξένα υλικά, όπως τα ενθέματα σιλικόνης. Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενοι ιστοί ( κρημνοί) είναι ο κρημνός από το πρόσθιο τοίχωμα της κοιλιάς (TRAM ή DIEP κρημνός) και από την περιοχή της πλάτης (πλατύς ραχιαίος μυς).

Το τμήμα ιστού που χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση του όγκου και του σχήματος του μαστού, μπορεί να μεταφερθεί είτε ως μισχωτό, είτε ως ελεύθερος κρημνός. Στην πρώτη περίπτωση δεν διακόπτεται η αιμάτωσή του και κατ’ουσίαν μετατίθεται στη νέα περιοχή, ενώ στη δεύτερη περίπτωση αποκόπτεται το προσχεδιασμένο τμήμα που θα χρησιμοποιηθεί και με μικροχειρουργική τεχνική επαναιματώνεται στην περιοχή του μαστού με αναστόμωση των αγγείων του με τα αγγεία του θώρακα.

Ο κρημνός του πλατύ ραχιαίου μυός χρησιμοποιείται συνήθως συνδυαστικά με τη χρήση ενθέματος, όταν χρειαζόμαστε περισσότερο όγκο για την επίτευξη συμμετρίας με τον άλλο μαστό, είτε ως κάλυψη του ενθέματος σε περιπτώσεις ταλαιπωρημένης περιοχής, λόγω ακτινοβολίας.

Η επιλογή του κρημνού από την κοιλιά προϋποθέτει την ύπαρξη περίσσειας δέρματος και λίπους, γι αυτό και δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολύ λεπτά άτομα. Το μεγάλο του πλεονέκτημα είναι ότι προσδίδει πολύ φυσικό αποτέλεσμα, ενώ συνδυάζει και την επέμβαση κοιλιοπλαστικής, δηλαδή στον ίδιο χρόνο αισθητική βελτίωση και της κοιλιάς.

Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα

Συγκριτικά με την επιλογή ενθεμάτων, η αποκατάσταση με αυτόλογους ιστούς πλεονεκτεί σημαντικά λόγω της διενέργειας μίας μόνο επέμβασης. Το αποτέλεσμα είναι φυσικό και μόνιμο, ενώ αποφεύγεται η χρήση ξένου υλικού που προβληματίζει μία μερίδα γυναικών.

Στον αντίποδα, πρόκειται για μία μέθοδο μεγαλύτερης βαρύτητας, μεγάλου χειρουργικού χρόνου, που απαιτεί μικροχειρουργική εμπειρία και εν τέλει με μεγαλύτερο ποσοστό επιπλοκών. Η νοσηρότητα της δότριας περιοχής είναι ένας παράγοντας που πρέπει να συνυπολογίζεται, όπως και η ύπαρξη ουλών και σε άλλες περιοχές, όπως η πλάτη.

Χρόνος αποκατάστασης

Η απόφαση για τη διενέργεια της αποκατάστασης είναι σύνθετη και προϋποθέτει τη συνεργασία του Μαστολόγου, του Ογκολόγου και του Πλαστικού Χειρουργού. Σε γενικές γραμμές εξαρτάται από το στάδιο της νόσου, την πιθανότητα επιπλέον χειρουργείων, την ενδεχόμενη συμπληρωματική χημειοθεραπεία ή ακτινοβολία. Οι επιλογές είναι η άμεση και η αποκατάσταση σε δεύτερο στάδιο. Η άμεση αποκατάσταση έχει το ψυχολογικό πλεονέκτημα ότι η γυναίκα δεν βιώνει την ακρωτηριαστική επέμβαση, καθώς στον ίδιο χρόνο της μαστεκτομής γίνεται και η δημιουργία του νέου μαστού. Προϋποθέτει βέβαια στάδιο της νόσου που και τυχόν συμπληρωματική θεραπεία, αν χρειαστεί,να είναι τέτοια που δεν θα επηρεάσει την αποκατάσταση. Η καθυστερημένη αποκατάσταση επιιλέγεται στις περιπτώσεις προχωρημένου σταδίου της νόσου, που επίκειται συμπληρωματική ακτινοβολία ή άλλες θεραπείες σταθεροποίησης της ασθενούς. Την τελική έγκριση ίσως καταλληλότερα τη δίνει ο ειδικός Μαστολόγος. Επιλέγεται όμως και συνειδητά από την ίδια την ασθενή, που θέλει να προχωρήσει όταν νιώσει εκείνη έτοιμη.

Ο ρόλος της λιπομεταφοράς

Τα τελευταία χρόνια η λιπομεταφορά, συνδυαστικά με τις παραπάνω επεμβάσεις, έχει βοηθήσει πολύ στην εξέλιξη της αποκατάστασης μαστού και στην επίτευξη εντυπωσιακών αποτελεσμάτων. Χρησιμοποιώντας λίπος από άλλες περιοχές, μπορούμε να διορθώσουμε ατέλειες που προέκυψαν στο σχήμα του μαστού ή να προσθέσουμε όγκο για συμμετρικοποίηση σε σχέση και με τον έτερο υγιή μαστό. Η περιοχή του ντεκολτέ είναι μια χαρακτηριστική περιοχή που με τη χρήση λίπους αποκτάει φυσικότητα . Η λιπομεταφορά από μόνη της είναι δυνατό να χρησιμοποιηθεί ως μέθοδος αποκατάστασης, σε πολύ επιλεγμένες περιπτώσεις που η αναμενόμενη ποσότητα λίπους καλύπτει τις ανάγκες και τις προσδοκίες της ασθενούς.

Ανάπλαση θηλής και θηλαίας άλω

Το τελικο στάδιο της αποκατάστασης περιλαμβάνει την ανάπλαση της θηλής, όταν αυτή έχει συναφαιρεθεί με τη μαστεκτομή. Είναι μία επέμβαση που γίνεται μετά από 6 μήνες περίπου, όταν ο μαστός αποκτά το τελικό του σχήμα. Γίνεται με τοπική αναισθησία, και χρησιμοποιείται το δέρμα της περιοχής του μαστού που ανασηκώνεται και διαμορφώνεται με ειδικές τεχνικές. Βασική παράμετρος είναι η συμμετρικοποίηση με την άλλη θηλή. Η αποκατάσταση και της θηλαίας άλω γίνεται είτε με τη χρήση δερματικού μοσχεύματος σκούρου χρώματος, είτε με τη βοήθεια ιατρικού τατουάζ, που έχει εξελιχθεί σημαντικά πλέον και μπορεί να αποδώσει άριστα αισθητικά αποτελέσματα.