ΑΦΑΙΡΕΣΗ ΔΕΡΜΑΤΙΚΩΝ ΒΛΑΒΩΝ

Η διάγνωση των δερματικών βλαβών είναι σημαντικό να γίνεται νωρίς και η χειρουργική αντιμετώπιση αποτελεί την πλέον ελεγχόμενη μέθοδο, καθώς επιτρέπει την οριστική, τις περισσότερες φορές, θεραπεία με ταυτόχρονα την ιστολογική επιβεβαίωση.

Ο ρόλος της Πλαστικής Χειρουργικής δεν εξαντλείται μόνο στην ογκολογική και θεραπευτική προσέγγιση, αλλά και στην επανόρθωση λειτουργικά και αισθητικά.

Οι βλάβες του δέρματος διακρίνονται στις δύο βασικές κατηγορίες, τις καλοήθεις και τις κακοήθεις βλάβες.

ΚΑΛΟΗΘΕΙΣ ΒΛΑΒΕΣ

Λιπώματα, καλοήθεις όγκοι του λιπώδους ιστού περιγεγραμμένοι ή και διάχυτοι. Συχνότερα εντοπίζονται στον αυχένα, την ραχιαία επιφάνεια του κορμού και τα άκρα, σαν μαλακές μάζες η εκτομή των οποίων δεν παρουσιάζει ιδιάιτερες δυσκολίες.

Κύστεις, οι οποίες μπορεί να είναι συγγενούς αιτιολογίας (και λέγονται δερμοειδείς), μετά από τραύμα ή χρόνιο ερεθισμό (επιδερμοειδείς), λόγω απόφραξης του πόρου των σμηγματογόνων αδένων (σμηγματογόνες). Εντοπίζονται συνήθως στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου, αλλά οι σμηγματογόνες κυρίως και σε οποιοδήποτε άλλο μέρος του σώματος. Αφαιρούνται υπό τοπική αναισθησία, όταν όμως επιμολυνθούν μπορεί να χρειαστεί διάνοιξη και παροχέτευσή τους. Ειδική κατηγορία κυστικών μορφωμάτων είναι και τα γάγγλια που εμφανίζονται κυρίως στις αρθρώσεις άκρας χειρός και άκρου πόδα και τα οποία απαιτούν πιο σύνθετη αντιμετώπιση.

Μυρμηκίες, μονήρεις ή πολλαπλές βλάβες ιογενούς αιτιολογίας που εντοπίζονται κυρίως σε παλάμες και πέλματα, προκαλώντας πόνο και δυσκολία στη βάδιση. Η αντιμετώπισή τους μπορεί να είναι συντηρητική ή και σε περίπτωση υποτροπών χειρουργική αφαίρεσή τους με τοπική αναισθησία.

Υπερκερατώσεις, οι οποίες διακρίνονται σε γεροντικές, σμηγματορροϊκές και ακτινικές. Οι τελευταίες θεωρούνται προκαρκινωματώδεις με πιθανότητα εξαλλαγής σε ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα. Αποτελούν υπερπλασία της επιδερμίδας και είναι λευκού ή μελανού χρώματος, οπότε και θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός από μελαγχρωματικούς σπίλους ή και μελάνωμα. Λόγω της φύσης τους, μπορούν να αντιμετωπιστούν με ήπιες μεθόδους όπως η κρυοπηξία, εκτός αν υπαρχει υπόνοια κακοήθειας οπότε γίνεται εκτομή και ιστολογική εξέταση.

Θηλώματα, ιογενούς αιτιολογίας τα οποία είναι μονήρη ή συνήθως πολλαπλά. Εμφανίζονται σε περιοχές αυξημένης τριβής και υγρασίας, όπως η περιοχή του τραχήλου, της μασχάλης, υπομάστια ή στις μηροβουβωνικές πτυχές. Η αντιμετώπισή τους γίνεται με κρυοπηξία ή χρήση Laser CO₂.

Oι σπίλοι του δέρματος (κοινώς «ελιές») παρότι καλοήθεις, δεν θεωρούνται ακριβώς βλάβες του δέρματος. Μπορεί να είναι συγγενείς ή επίκτητοι, ποικίλλουν σε μέγεθος, χρώμα και χαρακτηριστικά και εμφανίζονται σε όλο το σώμα. Η αφαίρεσή τους γίνεται για αισθητικούς ή πρακτικούς λόγους χρόνιου ερεθισμού. Η σωστή τακτική είναι η περιοδική παρακολούθηση και καταγραφή τους με τη λεγόμενη χαρτογράφηση, και όποτε τίθεται η υπόνοια μιας εξαλλαγής ή αλλαγής στο χρώμα και το σχήμα,να αφαιρούνται και να ελέγχονται ιστολογικά.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΣ ΒΛΑΒΕΣ

Οι επιδερμοειδείς καρκίνοι του δέρματος (βασικοκυτταρικό καρκίνωμα και ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα) και το μελάνωμα καλύπτουν το μεγαλύτερο ποσοστό κακοήθειας τους δέρματος.

To βασικοκυτταρικό καρκίνωμα (ΒCC), είναι ο συχνότερος τύπος επιδερμοειδούς καρκίνου του δέρματος. Η υπεριώδης ακτινοβολία, η μεγάλη ηλικία, άτομα λευκής φυλής που στερούνται μεγάλης ποσότητας μελανίνης και γενετικά αίτια αποτελούν τους κυριότερους ενοχοποιητικούς παράγοντες. Έχει βραδεία εξέλιξη, μεθίσταται σπάνια εώς καθόλου και η πρόγνωσή του μπορεί να είναι πολύ καλή – εώς 98% για πρωτοπαθείς όγκους, δηλαδή πλήρης ίαση. Εμφανίζεται ως ένα οζίδιο ερυθρού χρώματος ή μπορεί να έχει και ελκωτική μορφή ή να εκτείνεται κατ’επιφάνεια, δίνοντας την εντύπωση μιας πληγής που επουλώνεται αρχικά, αλλά επανέρχεται. Εντοπίζεται συνήθως σε κεφαλή και τράχηλο και λιγότερο συχνά στα άκρα ή τον κορμό. Αναπτύσσεται αργά διηθώντας τους γύρω ιστούς σε επιφάνεια και βάθος.

Το ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα (SCC), αποτελεί το 20% των καρκίνων του δέρματος, πλην μελανωμάτων. Είναι κακοηθέστερος του βασικοκυτταρικού καθώς αναπτύσσεται γρηγορότερα και σε ποσοστό 5-10% μεθίσταται στους επιχώριους λεμφαδένες. Παρόλα αυτά η νόσος παραμένει τοπο- περιοχική με χαμηλό ποσοστό θνητότητας. Η τυπική εικόνα χαρακτηρίζεται από εξελκωμένο υπόσκληρο όγκο με αιμορραγική διάθεση. Πολλές φορές είναι δύσκολος ο διαχωρισμός από το βασικοκυτταρικό, οπότε είναι απαραίτητη η ιστολογική εξέταση. Η εντόπισή του αφορά 65% την κεφαλή, 30% τα άκρα και λιγότερο συχνά τον κορμό.

Μελάνωμα

Πρόκειται για κακοήθη εξεργασία του δέρματος, την επιθετικότερη μορφή, που μπορεί να εντοπιστεί και στους βλενογόννους ή και στις μελαγχρωματικές περιοχές του αμφιβληστροειδή. Μπορεί βέβαια να αναπτυχθεί σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος επί υγιούς δέρματος ή στο μεγαλύτερο ποσοστό σε έδαφος μελαγχρωματικού σπίλου. Αν και τα αίτια της εξαλλαγής αυτής δεν είναι γνωστά, η υπεριώδης ακτινοβολία κυρίως στα ανοικτόχρωμα άτομα παίζει ρόλο, ενώ μπορεί να ευθύνονται και γενετικοί παράγοντες. Κλινικά εμφανίζεται σαν μια επίπεδη ή επηρμένη μελαγχρωματική άτριχη εξεργασία. Το βάθος της διήθησης αποτελεί τον πιο σημαντικό προγνωστικό δείκτη της νόσου. Για το λόγο αυτό η έγκαιρη διάγνωση είναι θεμελιώδης για την αντιμετώπιση της νόσου. Παρόλα αυτά η χειρουργική αντιμετώπιση είναι η κύρια θεραπεία του μελανώματος και των λεμφαδενικών μεταστάσεων που μπορεί να εμφανιστούν. Η εκτομή της βλάβης γίνεται σε αρκετά ευρέα όρια και η ιστολογική εξέταση θα καθορίσει το στάδιο του μελανώματος και την περαιτέρω συμπληρωματική θεραπεία. Η αποκατάσταση του ελλείματος μετά την εκτομή μπορεί να γίνει με τοπικούς κρημνούς, δερματικά μοσχέυματα ή πιο πολύπλοκες μεθόδους αποκατάστασης. Το μελάνωμα μεθίσταται λεμφογενώς και αιματογενώς, οπότε στις περιπτώσεις αυτές η συμπληρωματική θεραπεία περιλαμβάνει την εκτομή του φρορού λεμφαδένα για την περαιτέρω σταδιοποίηση ή την χήμειο- και άκτινο- θεραπεία για απομακρυσμένες μεταστάσεις. Σημαντική είναι και η συμβολή της ανοσοθεραπείας, ειδικά στα πρώτα στάδια.

Συνοψίζοντας:

• Ο καρκίνος του δέρματος είναι η συχνότερη μορφή κακοήθειας στον άνθρωπο.
• Η χειρουργική αντιμετώπιση των περισσότερων δερματικών βλαβών αποτελεί την πιο αποτελεσματική θεραπεία, που προσφέρει οριστική ίαση.
• Ο περιοδικός έλεγχος και η έγκαιρη διάγνωση όλων των δερματικών βλαβών του σώματος, αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την αποτελεσματική αντιμετώπιση.
• Το μελάνωμα αποτελεί την πιο απειλητική μορφή καρκίνου του δέρματος. Αναπτύσσεται κυρίως σε έδαφος μελαγχρωματικών σπίλων ή συγγενών σπίλων, οπότε κάθε αλλαγή στο σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα, τους χαρακτήρες ενός σπίλου είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίζονται και να αξιολογούνται από ειδικό.
• Το μελάνωμα όταν αντιμετωπιστεί σε αρχικό στάδιο, συνοδεύεται από καλή πρόγνωση.